DU HỌC NGHỀ ĐIỀU DƯỠNG CHĂM SÓC NGƯỜI GIÀ TẠI ĐỨC

Với nhiều bạn trẻ, công việc chăm sóc người cao tuổi có thể thực sự không lý tưởng nhưng nếu bạn có tình yêu thương và sự quý mến với những người xung quanh, sẵn sàng hỗ trợ thì điều bạn nhận được không chỉ là thu nhập mà còn là sự yêu thương quan tâm như con cháu từ họ. Cùng HCIT.;JSC tìm hiểu về chương trình du học nghề điều dưỡng chăm sóc người già tại Đức nhé!

I. NƯỚC ĐỨC ĐANG THIẾU ĐIỀU DƯỠNG CHĂM SÓC NGƯỜI GIÀ NHƯ THẾ NÀO?

1. Vấn đề già hóa dân số tại Đức

Mấy năm trở lại đây, thế giới nhắc nhiều đến vấn đề “Già hóa dân số tại Đức”. Đặt ra thách thức lớn đối với phúc lợi xã hội. Cứ 8 người tại Đức, lại có 1 người trên 60 tuổi. Tỷ lệ sinh giảm; tuổi thọ kéo dài; khiến tỷ lệ người cao tuổi tại Đức ngày càng tăng cao. 90% người già tại Đức sống trong viện dưỡng lão, bệnh viện; hoặc khu chăm sóc chuyên biệt. Số ít người già sống một mình tại nhà riêng. Con cái họ chỉ đoàn tụ vào dịp cuối tuần. Việc chăm sóc sức khỏe, bảo vệ người cao tuổi đặt lên vai điều dưỡng viên, hoặc y tá phụ trách.

Khi dân số Đức ngày càng già đi, tỷ lệ mắc các bệnh mãn tính và các bệnh liên quan đến tuổi tác ngày càng tăng, dẫn đến nhu cầu chăm sóc điều dưỡng ngày càng nhiều. Mặc dù vấn đề này có thể dễ dàng được khắc phục bằng cách thuê thêm y tá chuyên môn, nhưng cũng có vấn đề thiếu điều dưỡng viên có tay nghề cao . Dân số già không chỉ có nghĩa là nhiều người già hơn mà còn có nghĩa là có ít người trẻ đảm nhận các vai trò như điều dưỡng hơn. Vào những thời điểm như thế này, khi cầu vượt quá cung làm giảm khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc điều dưỡng. Một phần khác của hệ thống chăm sóc sức khỏe phải đối mặt với áp lực lớn hơn là các cơ sở như viện dưỡng lão và bệnh viện.

Với dân số ngày càng già đi, không có đủ chuyên gia chăm sóc sức khỏe để đáp ứng số lượng người lớn tuổi. Một trong những cách mà nước Đức có thể giải quyết vấn đề nguồn lực này và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về y tá ở Đức là tích hợp công nghệ vào hệ thống chăm sóc sức khỏe. Một số giải pháp chắc chắn sẽ hữu ích bao gồm giám sát từ xa, nền tảng chăm sóc sức khỏe kỹ thuật số, dịch vụ chăm sóc sức khỏe từ xa và tối ưu hóa phân bổ nguồn lực.

2. Giải quyết nhu cầu ngày càng tăng về điều dưỡng viên.

Nhu cầu ngày càng tăng này cần một cách tiếp cận nhiều mặt để đảm bảo cung cấp dịch vụ chăm sóc chất lượng cao cho nhóm dân số già. Để giải quyết nhu cầu ngày càng tăng về điều dưỡng viên, chính phủ Đức đã triển khai các sáng kiến nhằm giải quyết thách thức này bao gồm:

Tăng kinh phí cho giáo dục điều dưỡng để thu hút nhiều sinh viên quốc tế đến với nghề này.
Hợp tác với các tổ chức chăm sóc sức khỏe có thể tăng số lượng vị trí điều dưỡng và cải thiện điều kiện làm việc của họ.
Hợp lý hóa các chính sách nhập cư để tạo điều kiện nhập cư thành công cho các điều dưỡng viên quốc tế có trình độ.

Chính phủ Đức đã khá tích cực trong việc giáo dục và đào tạo điều dưỡng trong những năm qua. Một sáng kiến quan trọng mà Đức thực hiện là hợp tác với các tổ chức để mở rộng các chương trình điều dưỡng của họ và từ đó tăng cường tuyển sinh sinh viên.

II. HỆ THỐNG CHĂM SÓC NGƯỜI GIÀ TẠI ĐỨC

Khi bạn quyết định du học nghề điều dưỡng chăm sóc người già tại Đức, chắc chắn bạn đã từng suy nghĩ xem nên làm ở đâu? Bạn có thể làm tại các địa điểm sau: bệnh viện, viện dưỡng lão và các cơ sở chăm sóc khác. Cần tính đến một số đặc điểm chung của từng loại nơi làm việc:

Viện dưỡng lão (Pflegeheim/ Altenheim/ Seniorenheim/ Seniorenresidenz)

Bệnh nhân của bạn, những người được gọi là “Bewohner” trong tiếng Đức (“cư dân”), là những người già sống trong viện dưỡng lão;

Bạn chăm sóc những người giống nhau vì không có sự luân chuyển giữa các cư dân. Điều này mang đến cho bạn cơ hội xây dựng mối quan hệ có ý nghĩa với cư dân;

Bệnh nhân lớn tuổi thường mắc nhiều bệnh khác nhau, trong đó có chứng mất trí nhớ. Nói tiếng Đức giao tiếp là yếu tố quan trọng để thành công trong công việc này;

Lịch trình của bạn thường có thể đoán trước được, điều này có thể hữu ích khi bạn cần phối hợp chăm sóc con cái và công việc của mình;

Tại Viện dưỡng lão, “người trợ giúp lão khoa” làm việc cùng với y tá. Có khả năng, nhiều đồng nghiệp của bạn sẽ không phải là y tá có trình độ đầy đủ, đó là một môi trường khác với ở bệnh viện;

Rất nhiều công việc liên quan đến việc chăm sóc cơ bản (trong tiếng Đức: “Grundplege”) có nghĩa là bạn phải cảm thấy thoải mái với những loại nhiệm vụ này;

Có khả năng công việc có thể ít bận rộn và kỹ thuật hơn ở bệnh viện. Đương nhiên, điều này không làm thay đổi thực tế rằng đó là một công việc khó khăn, đầy thử thách về mặt thể chất (vì bệnh nhân phải nâng đỡ thể chất rất nhiều), cũng như về mặt tinh thần (an ủi những bệnh nhân bị sa sút trí tuệ).

Bệnh viện (Krankenhaus)

Có nhiều bộ phận khác nhau, điều đó có nghĩa là tính chất công việc sẽ khác nhau tùy thuộc vào chính xác nơi bạn sẽ làm việc;

Trong nhiều trường hợp, bệnh nhân sẽ thay đổi. Bạn không chăm sóc những người giống như ở Viện dưỡng lão;

So với công việc Chăm sóc tại nhà cho người cao tuổi, nó có khía cạnh kỹ thuật. Ví dụ: bạn sẽ tiêm, truyền dịch và thực hiện nhiều nhiệm vụ điều dưỡng khác;

Có thể có khả năng thay đổi khoa của bệnh viện hoặc đôi khi thậm chí làm việc ở nhiều khoa khác nhau, đây có thể là một cách làm việc đầy tham vọng và kích thích tinh thần;

Rất nhiều bệnh viện ở Đức cần điều dưỡng viên cho Đơn vị Chăm sóc Đặc biệt. Kinh nghiệm trước đây của bạn ở đơn vị đó được đánh giá cao;

Nhìn chung, mức lương thường cao hơn ở Viện chăm sóc người cao tuổi;

Tiếng Đức B2 là yêu cầu tối thiểu đầu vào, nhưng trong môi trường bệnh viện, kỹ năng tiếng Đức giao tiếp là bắt buộc;

…và khả năng học hỏi nhanh chóng cũng vậy. Người giám sát và đồng nghiệp của bạn sẽ giải thích trách nhiệm của bạn với bạn bằng tiếng Đức (không phải tiếng Anh), và nếu bạn không hiểu chúng, điều đó sẽ khiến bạn rất căng thẳng;

Nếu bạn có thể nói tiếng Đức rất tốt, công việc này có thể rất bổ ích. Tuy nhiên, đây vẫn là một môi trường làm việc có áp lực cao nên không có gì quan trọng hơn việc nói và hiểu tiếng Đức để thành công ở nơi làm việc này.

Điều quan trọng là phải hiểu những đặc điểm này chỉ là mô tả chung về sự khác biệt giữa Viện chăm sóc người cao tuổi và Bệnh viện ở Đức. Những khái quát hóa về những khác biệt này có thể rất dễ gây hiểu nhầm. Chắc chắn không có “cái nào phù hợp cho tất cả” vì trọng tâm công việc ở hai loại nơi làm việc này là khác nhau. Theo kinh nghiệm của CMMB, có những điều dưỡng viên phát triển mạnh ở Viện dưỡng lão và không muốn làm việc tại Bệnh viện và ngược lại.

III. DU HỌC NGHỀ ĐIỀU DƯỠNG CHĂM SÓC NGƯỜI GIÀ TẠI ĐỨC HIỆN NAY NHƯ THẾ NÀO?

Do dân số ngày càng già hóa, nước Đức cần một lực lượng lao động lớn trong ngành điều dưỡng. Nhân lực người Đức hoặc nhân lực tuyển từ các nước châu Âu hiện không đáp ứng đủ nhu cầu của xã hội Đức. Cánh cửa sang Đức du học nghề điều dưỡng vì vậy đã rộng mở hơn rất nhiều cho học sinh tới từ các nước thứ 3, trong đó có Việt Nam.

Từ năm 2019 trở về trước, nghề điều dưỡng tại Đức được chia ra làm 3 lĩnh vực riêng biệt:

Altenpflege: chăm sóc người già
Kinderpflege: chăm sóc trẻ em
Krankenpflege: chăm sóc người bệnh

Điều dưỡng viên học nghề nào thì sau khi ra trường sẽ chỉ được làm trong lĩnh vực đó. Hầu hết học sinh Việt Nam sang là học nghề chăm sóc người già.

Từ năm 2020 chương trình đào tạo điều dưỡng tại Đức được cải tổ một cách triệt để, 3 nghề điều dưỡng sẽ được gộp chung lại thành 1 và gọi là Generalistische Pflege, Gesundheitspflege hay Allgemeinpflege (điều dưỡng tổng hợp/điều dưỡng đa khoa/điều dưỡng sức khỏe, và chương trình đào tạo nghề điều dưỡng mới 3 trong 1 đó có tên là Generalistiche Pflegeausbildung. Tốt nghiệp ngành điều dưỡng mới này bạn có lựa chọn làm 1 trong 3 lĩnh vực kể trên tại Đức cũng như tại Châu Âu do tấm bằng này sẽ được công nhận trên toàn Châu Âu.

IV. MỨC LƯƠNG DU HỌC NGHỀ ĐIỀU DƯỠNG TẠI ĐỨC

Tại Đức khi nói tới lương người ta luôn nói lương brutto (lương trước khi trừ thuế), do lương netto (lương sau khi trừ thuế) còn phụ thuộc vào hoàn cảnh khác nhau của mỗi người (độc thân hay đã kết hôn, có đóng thuế nhà thờ hay không, sống ở bang nào…). Mức lương tháng giao động tùy vào từng bang, từng chủ lao động, các con số nêu ra dưới đây chỉ để bạn tham khảo (mức lương này là mức lương cơ bản, chưa kể phụ cấp làm thêm cuối tuần, ngày lễ, thưởng…):

Đông Đức: năm 1: 800 – 1000 euro, năm 2: 900 – 1100e, năm 3: 1000 – 1200e
Tây Đức: năm 1: 900 – 1150e, năm 2: 1000 – 1250e, năm 3: 1100 – 1350e.

Các chủ lao động trả theo Tarifvertrag (hợp đồng do công đoàn ngành quy định) thường là những nơi trả cao nhất. Ví dụ Tarifvertrag của Einrichtungen des Deutschen Caritasverbandes (AVR) năm 2020 là như sau:

Năm 1: 1140,69 euro / tháng
Năm 2: 1202,07 euro / tháng
Năm 3: 1303,38 euro/ tháng

Các hợp đồng học nghề điều dưỡng có thời gian thực hành trung bình là 40h/ tuần, số ngày nghỉ phép (được trả lương đầy đủ) là 25 – 30 ngày/năm. Hợp đồng học nghề luôn có điều khoản thử việc, thường là 6 tháng. Trong 6 tháng thử việc học viên hay chủ lao động (bệnh viện, trại dưỡng lão)…có quyền hủy hợp đồng một cách dễ dàng.

Với học viên CMMB, hầu hết các bạn đều đang học nghề điều dưỡng tại những cơ sở tốt nhất tại Bang Bayern và Bang Baden-Württemberg – hai bang giàu có nhất nước Đức. Trong năm 2022 – 2024, mức lương mà các bạn nhận được khi tham gia chương trình học nghề điều dưỡng tại Đức như sau:

im ersten Ausbildungsjahr: 1.235,69 €
im zweiten Ausbildungsjahr: 1.297,07 €
und ab dem dritten Ausbildungsjahr: 1.398,38 €

V. TƯƠNG LAI NÀO CHO CÁC BẠN HỌC SINH DU HỌC NGHỀ ĐIỀU DƯỠNG CHĂM SÓC NGƯỜI GIÀ TẠI ĐỨC

Điều dưỡng có rất nhiều cơ hội việc làm và là một nghề đa năng. Y tá đang có nhu cầu cao trong nhiều lĩnh vực. Ngoài công việc y tá, bạn còn có thể làm việc ở các cơ hội bán thời gian khác. Do điều dưỡng là một ngành thiếu nhân lực trầm trọng tại Đức, các bạn gần như chắc chắn sẽ tìm được việc sau khi học xong. Phần lớn các chủ lao động nơi bạn thực hành nghề sẽ muốn nhận và giữ các bạn ở lại làm việc luôn. Dĩ nhiên điều này còn phụ thuộc vào năng lực, THÁI ĐỘ … của mỗi cá nhân. Mức lương cho các điều dưỡng viên mới ra trường giao động từ 2500 – 3000 euro brutto / tháng. Mức lương này chưa bao gồm các phụ cấp như làm thêm, làm vào cuối tuần, ngày lễ hay thưởng.

Một số công việc đòi hỏi cao hơn như làm cho Ambulant thì cũng thường được trả cao hơn, ngoài ra bạn cũng có thể được cấp oto để đi lại làm việc. Theo luật cư trú dành cho người nước ngoài đi vào hiệu lực từ tháng 01.03.2020 thì các bạn học nghề (trong đó có nghề điều dưỡng) sau khi ra trường đi làm 2 năm sẽ được cấp Niederlassung (hay unbefristet Aufenthaltstitel), tiếng anh còn gọi là permanent residence (thẻ vĩnh trú). Sau 8 năm đặt chân lên nước Đức (trong 1 số trường hợp có thể rút ngắn xuống còn 7 hoặc 6 năm) các bạn có thể xin quốc tịch Đức.